İngiltere Ekonomik Performansı ve Geleceğe Yönelik Beklentiler
İngiltere’nin 3. çeyrek öncü GSYİH verileri, çeyrek bazda %0,1, yıllık bazda ise %1 büyüme kaydetti. Bu oranlar, beklentilerin (%0,2, %1) altında kalırken, bir önceki çeyreğin performansına göre (%0,5, %0,7) ciddi bir yavaşlamaya işaret ediyor. İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, ekonominin Eylül ayında beklenmedik bir daralma yaşamasıyla birlikte, artan belirsizliklerin ekonomiyi olumsuz etkilediğini vurguladı. Özellikle artan enerji maliyetleri, tüketici güvenindeki düşüş ve dış talepteki yavaşlama, İngiltere’nin ekonomik toparlanma hızını kesmiş görünüyor.
Eylül ayında açıklanan sanayi üretimi verileri, aylık bazda %0,5, yıllık bazda ise %1,8 oranında daralma gösterdi. Bu oranlar, beklentilerin (%0,1, -%1,1) oldukça altında kalırken, sanayi üretiminin toparlanma sinyalleri vermediğini ortaya koyuyor. Aynı dönemde imalat üretimi, aylık bazda %1 oranında düşüş ile ekonomideki yavaşlamayı daha da derinleştirdi. Sanayi ve imalat sektöründeki daralma, İngiltere’nin dış ticaret dengesine ve ekonomik büyümesine yönelik endişeleri artırmaktadır.
Geleceğe Yönelik Öngörüler
İngiltere ekonomisinin son çeyrek performansında sınırlı bir toparlanma beklenmektedir. Ancak, küresel enerji fiyatlarındaki oynaklık, Brexit sonrası ticaret engelleri ve artan faiz oranları, büyüme üzerinde baskı yaratmaya devam edecektir. 2025 yılında İngiltere’nin büyüme oranının %1,2 seviyelerinde kalması, sanayi üretiminde ise yıllık bazda daralma eğiliminin sürmesi beklenmektedir. İngiltere Merkez Bankası’nın faiz artışlarına ara vermesi veya para politikasını gevşetmesi durumunda iç tüketim kısmen canlanabilir, ancak bu adımlar enflasyonist baskıyı artırabilir.
ABD Perakende Satışlar ve İmalat Sektöründeki Gelişmeler
ABD’nin Ekim ayı perakende satışları, aylık bazda %0,4 artış kaydederek beklentilerin (%0,3) üzerinde performans sergiledi. Ancak, bir önceki aya göre (%0,8) yavaşlama olduğu gözlemleniyor. Bu durum, tüketici harcamalarının güçlü kalmaya devam ettiğini ancak artan borçlanma maliyetleri ve enflasyon nedeniyle harcamaların yavaşlayabileceğini göstermektedir.
Kasım Empire İmalat Endeksi, 43,1 puanlık etkileyici bir sıçrayışla -11,9’dan 31,2’ye yükseldi ve imalat sektöründeki güvenin toparlanma eğilimine geçtiğini işaret etti. Bununla birlikte, Ekim ayı sanayi üretimi, -0,3% oranında daralma ile beklentilerden (-0,4%) daha iyi performans sergilese de, bir önceki aya (-0,5%) kıyasla düşüş trendini sürdürdü.
Geleceğe Yönelik Öngörüler
ABD ekonomisinin 2024 yılı son çeyreği ve 2025’in ilk yarısında kısmi bir toparlanma göstermesi beklenmektedir. Ancak, imalat sektöründeki toparlanma hızının, küresel talepteki değişimlere ve Çin gibi büyük ekonomilerdeki toparlanma hızına bağlı olacağı düşünülmektedir. Perakende satışların, yıl sonuna doğru tatil dönemleri ile canlanması beklenirken, 2025’te faiz oranlarının düşmesi halinde tüketici güveninde artış gözlemlenebilir.
Türkiye Enflasyon, Para Politikası ve Gelecek Beklentileri
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından hazırlanan Kasım Piyasa Katılımcıları Anketi, enflasyon ve faiz oranı beklentilerinde önemli değişiklikler olduğunu ortaya koydu. Ankete göre:
- 12 ay sonrası TÜFE tahmini %27,44’ten %27,20’ye düşerken, yıl sonu enflasyon beklentisi %44,11’den %44,81’e yükseldi.
- Politika faizi beklentileri:
- Mevcut seviyede (%50) sabit kalacağı,
- Üç ay içerisinde %45,38’e düşeceği,
- 12 ay içinde ise %30,84 seviyesine gerileyeceği öngörüldü.
Ekim ayında 36,63 TL olan yıl sonu dolar/TL beklentisi, Kasım ayında 35,72 TL olarak güncellendi. Türkiye ekonomisinin 2024 yılı büyüme beklentisi, bir önceki ay açıklanan %3,1 seviyesinde sabit kaldı.
Geleceğe Yönelik Öngörüler
Türkiye’nin yüksek enflasyon ve faiz ortamında 2025 yılında büyüme potansiyelini koruması için güçlü yapısal reformlara ve dış kaynak girişine ihtiyaç duyduğu açıktır. Merkez Bankası’nın faiz indirimine gitmesi beklenen 2024’ün ikinci yarısında, TL üzerindeki baskı artabilir ve enflasyon beklentileri yukarı yönlü revize edilebilir. Bununla birlikte, küresel büyümenin yavaşlaması ve Türkiye’nin ihracat pazarlarındaki talebin daralması, ekonomik büyüme üzerinde risk unsurları olarak öne çıkmaktadır.
Türkiye Bütçe Dengesi ve Gelecek Görünümü
Türkiye’nin Ekim ayı Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi, 186,3 milyar TL açık verirken, yılın ilk 10 ayında toplam açık 1,26 trilyon TL seviyesine ulaştı. Bütçe gelirleri yıllık bazda %62 artışla 769,2 milyar TL olurken, giderler %68 artışla 955,5 milyar TL seviyesinde gerçekleşti.
Vergi gelirlerindeki %57’lik artış, gelir tarafında bir toparlanma sağlasa da artış hızındaki yavaşlama, vergi tabanının zayıflığına işaret etmektedir. Öte yandan, faiz giderlerindeki %103,9’luk artış, bütçenin faiz yükünün giderek arttığını göstermektedir.
Yeni Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde, 2024 bütçe açığının 2,148 trilyon TL olacağı öngörülmektedir. Ayrıca faiz dışı dengenin 850 milyar TL açık vermesi beklenmektedir.
Geleceğe Yönelik Öngörüler
Türkiye’nin bütçe açığındaki artış, yüksek borçlanma maliyetleri ve genişleyici maliye politikaları nedeniyle 2025 yılında da devam edebilir. Özellikle faiz dışı dengedeki kötüleşme, kamu harcamalarının gelirlerden çok daha hızlı arttığını göstermektedir. Bu durum, bütçe açıklarının finanse edilebilmesi için daha yüksek faizli tahvil ihracını gerektirebilir ve borçlanma maliyetlerini artırabilir. 2025’te bütçe açıklarının, büyüme üzerinde aşağı yönlü riskler oluşturması beklenmektedir.
Genel Değerlendirme
Küresel ekonomideki yavaşlama sinyalleri, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir. İngiltere’nin sanayi üretimindeki gerileme ve ekonomik büyümesindeki yavaşlama, iç talep ve ihracat üzerindeki risklerin büyüdüğüne işaret ediyor. ABD’nin ise perakende satışlar ve imalat endeksi ile güçlü bir görünüm sergilese de, sanayi üretimindeki daralma, küresel ekonomik yavaşlamanın etkilerini ortaya koymaktadır.
Türkiye ekonomisi ise yüksek enflasyon, bütçe açığı ve faiz oranları gibi kritik sorunlarla karşı karşıya. Bütçe dengelerindeki bozulmanın, ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği, buna karşın para politikasındaki gevşemenin, büyüme dinamiklerini desteklemesi ancak enflasyon risklerini artırması beklenmektedir.
2025 yılı, hem küresel ekonomiler hem de Türkiye için belirsizliklerin yüksek olduğu bir yıl olarak görünmektedir. Büyüme odaklı politikaların yanı sıra, ekonomik sürdürülebilirlik için mali disiplin ve yapısal reformların önemi giderek artmaktadır.
