Japonya Merkez Bankası’nın para politikalarına dair beklentiler, Aralık ayında faizlerin 25 baz puan artırılacağı yönündedir. Öngörüler, 2025 yılı boyunca da Nisan ve Ekim aylarında iki faiz artışı daha yapılacağı şeklinde şekillenmiştir. Uzmanların tahminlerine göre Japonya’daki ücret artışları ve yendeki değer kaybı, enflasyonun beklentilerin ötesinde yükselmesine neden olabilir. Ekim ayı politika toplantısı tutanaklarına bakıldığında ise Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) politika yapıcılarının piyasa oynaklığı riskine dair bölünmüş oldukları gözlemlenmiştir; bazı üyeler, faiz artırımı sürecinin daha uzun bir takvime yayılması gerektiğini savunmuştur.
Türkiye iş gücü piyasasına dair veriler Eylül ayında işsizlik oranının %8,5’ten %8,6’ya yükseldiğini göstermektedir. İşsiz sayısı bu dönemde 35 bin kişi artarak 3,1 milyon kişiye ulaşmıştır. TÜİK’in sağladığı verilere göre işsizlik oranı erkeklerde %6,7 iken, kadınlarda %12,3 olarak tahmin edilmiştir. Bu veriler, işsizlik oranlarında toplumsal cinsiyet farkının sürdüğünü ortaya koymaktadır.
Sanayi üretimi Eylül ayında, aylık bazda %1,6, yıllık bazda ise -%2,4 olarak kaydedilmiştir. Madencilik ve taş ocakçılığı sektörü yıllık bazda %5,3 düşüş gösterirken, imalat sanayi sektörü endeksi %2,5 azalmıştır. Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %1,1 artışla pozitif bir görünüm sergilemiştir. Sanayi üretimindeki daralma, iç talebin zayıfladığı ve sektörlerin yavaşladığına işaret etmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, dün düzenlenen ihalelerle 2 yıl vadeli sabit kuponlu ve 6 yıl vadeli değişken faizli tahvil ihraçları kapsamında toplamda 31 milyar 82,8 milyon TL satış gerçekleştirmiştir. İhaleler öncesi yapılan 24 milyar 280 milyon TL ROT satışla birlikte toplam satış 55 milyar 362,8 milyon TL seviyesine ulaşmıştır. Sabit kuponlu tahvil ihalesinde ortalama bileşik faiz %43,21 olurken, basit faiz %39,94 olarak belirlenmiştir. Değişken faizli tahvil ihalesinde ise dönemsel bileşik faiz ortalama %23,31 düzeyinde kaydedilmiştir. Bu faiz oranları, enflasyonun yüksek seyrine bağlı olarak hazine borçlanma maliyetlerinde yükselişi işaret etmektedir.
Japonya Para Politikası Üzerine Öngörüler
Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) Aralık ayında planladığı 25 baz puanlık faiz artışı, Nisan ve Ekim 2025’te devam etmesi beklenen artışlarla, bankanın uzun vadede daha sıkı bir para politikasına geçeceğine işaret ediyor. Bu politika, Japonya’daki ücret artışlarının ve yendeki değer kaybının enflasyonist baskıyı artırmasıyla gerekçelendirilmiştir. Uzmanlar, bu gelişmelerin enflasyonu daha da yukarı çekeceğini öngörmekte ve Japonya’nın fiyat istikrarını koruma çabalarını zora sokacağını belirtmektedir. BOJ’un politika yapıcılarının, piyasa oynaklığı riskine dair bölünmüş durumda olması, Japonya’da finansal volatilitenin 2025 boyunca devam edebileceğine işaret etmektedir.
Japonya’nın faiz artış planları, dış ticaret dengesi ve yenin dolar karşısındaki değeri üzerinde doğrudan etkiler yaratacaktır. Yenin daha fazla değer kaybetmesi halinde, Japonya’nın ithalat maliyetlerinin yükselmesi beklenebilir. Ancak faiz artışlarının, 2025 yılı ortalarına kadar yenin değer kazanmasına katkıda bulunarak bu maliyet artışını bir nebze dengeleyebileceği öngörülmektedir.
Türkiye İşsizlik Oranında Geleceğe Dair Beklentiler
Eylül ayında işsizlik oranının %8,6’ya yükselmesi, iç talebin yavaşladığı bir dönemde iş gücü piyasasında baskıyı artırmaktadır. İşsizlik oranının bu seyri, Türkiye ekonomisinde durgunluk riski olarak değerlendirilebilir. Uzmanlar, yüksek enflasyonun tüketici güvenini olumsuz etkilediği bir ortamda, işsizlik oranının artış eğiliminde kalabileceğini öngörmektedir. İşsizlik oranında toplumsal cinsiyet farkının belirgin olması, kadın istihdamına yönelik politikaların gözden geçirilmesini gerektirebilir.
2024’ün son çeyreği ve 2025’in başlarında istihdam oranlarının sabit kalması veya küçük artışlar göstermesi muhtemeldir. Ancak ekonominin toparlanma sinyalleri vermemesi durumunda, yıl sonuna kadar işsizlik oranında daha fazla artış yaşanabilir.
Türkiye Sanayi Üretimi ve Ekonomik Büyüme Üzerine Beklentiler
Sanayi üretiminde yıllık bazda %2,4 oranında daralma, üretim sektöründe devam eden bir yavaşlama eğilimini ortaya koymaktadır. Üretimdeki daralmanın yılın son çeyreğinde de devam edebileceği tahmin edilmektedir. Bu daralma, ihracat gelirlerinde düşüşe, yatırım iştahında azalmaya ve ekonomide büyüme oranlarının daha düşük gerçekleşmesine neden olabilir.
2025 yılı başlarında sanayi üretiminde toparlanma işaretleri görülebileceği öngörülmekte, ancak bu toparlanmanın sınırlı kalacağı düşünülmektedir. Küresel ekonomik yavaşlama ve ham madde fiyatlarındaki artış gibi faktörler, sanayi üretimindeki toparlanmanın hızını sınırlayacak başlıca etkenler olacaktır.
Hazine İhaleleri ve Kamu Borçlanması Üzerine Öngörüler
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tahvil ihalelerinde ortalama bileşik faizin %43,21’e yükselmesi, Türkiye’deki yüksek enflasyonun kamu borçlanma maliyetlerini yukarı çektiğini göstermektedir. Bu durum, 2025 yılı boyunca da devam edebilir; çünkü enflasyonun yüksek kalması beklenmekte ve faiz oranlarının bu seviyede sürdürülmesi gerektiği düşünülmektedir. Değişken faizli tahvil ihalelerinde dönemsel bileşik faizin %23,31 olarak kaydedilmesi ise, yatırımcıların yüksek getiri beklentisiyle tahvillere ilgisinin devam ettiğini ortaya koymaktadır.
Gelecek dönemde, Hazine’nin borçlanma maliyetlerinin düşebilmesi için enflasyonun kontrol altına alınması ve büyüme performansının iyileştirilmesi gerekmektedir. Aksi halde, borçlanma maliyetlerinin yüksek kalması, bütçe açığının genişlemesine ve kamu finansman dengelerinin bozulmasına yol açabilecektir.
